Organizacje pozarządowe intensywnie zaczęły działać od roku 1989. Zmieniło się wtedy również rozumienie państwa i jego obowiązków – z zasady miało ono służyć obywatelom. Od tego momentu, chcąc efektywnie sprawować władzę, administracja publiczna musiała otworzyć się na współpracę zewnętrzną. Zaczęto podejmować współpracę z biznesami i organizacjami pozarządowymi, dzięki temu – łącząc wiedzę i zasoby – można było efektywniej realizować zadania dla rozwoju lokalnego. Jeśli nie to jest główną siła napędową, to równie mobilizująca dla jednostek samorządu terytorialnego jest świadomość, że brak zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej będzie skutkował przegraniem kolejnych wyborów.
Obywatel-konsument
Tzw. polska samorządowa jest kluczowa dla poprawnego zarządzania państwem oraz dystrybucji dóbr i usług. Lokalnie najlepiej da się zidentyfikować potrzeby i wypracować najlepsze rozwiązania, niżby było to robione centralnie. Traktując obywatela jako konsumenta, a nie tzw. petenta, można mówić o wyższej skuteczności JST w realizowaniu swoich ról. A od kogo najlepiej dowiedzieć się, co społeczności w duszy gra, jeśli właśnie nie od obywatela. Tym samym krąg się zamyka, a wzajemna współpraca inicjatyw obywatelskich i JST staje się faktem. Aktywna partycypacja społeczna trzeciego sektora, współdecydowanie o inicjatywach oraz aktywne prowadzenie projektu (choćby plany i dokumenty strategiczne) pozwala na zaspokojenie większej liczby potrzeb społeczności. Dzięki temu może też być wypełniona luka między odpowiedzialnością państwa a przepisami, w ramach których JST musi się poruszać, a które często są ograniczające. W tej sytuacji zaangażowanie organizacji pozarządowych często jest ostatnią desk ratunku dla pewnych grup społecznych.
Trzeci sektor uregulowany prawnie
Ostatnie 30 lat pozwoliło na poznanie praktyk prowadzenia oraz istotności inicjatyw oddolnych zarówno z punktu widzenia JST, samych organizacji, a także ich beneficjentów. Siła i sprawczość, które za tym idą, na stałe wpisały się już w krajobraz Polski samorządowej. Ma to również związek z rosnącym poziomem zaufania społecznego oraz ogólnym rosnącym dobrobytem gospodarczo-społecznym, gdzie – po zaspokojeniu potrzeb własnych – rośnie świadomość rangi troski o innych i dobro wspólne.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności organizacji pożytku publicznego i o wolontariacie została stworzona z myślą o uregulowaniu zasad prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych, współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi […]. Był to ważny krok w kierunku uporządkowania działalności trzeciego sektora, ale także nadaniu jego działaniom istotnej rangi. Pracom nad ustawą przyświecała idea świadczenia pomocy jako realizowanie swojego prawnego i moralnego obowiązku. Dokument ten i przyjęte w nim rozwiązania prawne miały także dać możliwość sprawnej i efektywnej współpracy międzysektorowej, co z kolei miało przełożyć się na szybsze i celniejsze realizowanie zadań wpisujących się w ducha obywatelskości i solidarności społecznej.
Jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacje pozarządowe to jednak nie jedyne podmioty, które biorą udział w definiowaniu polityki lokalnej. Wśród uczestników koniecznie należy wskazać również: mieszkańców danego regionu, administrację rządową, przedsiębiorców i inne organizacje. Aby tak szeroka współpraca była owocna, konieczne są cechy takie jak: szczera chęć współpracy, otwarta komunikacja, traktowanie wszystkich po partnersku i realne zainteresowanie osiągnięciem założonych rezultatów.
Funkcje organizacji pozarządowych
Rolą organizacji pozarządowych jest uzupełnianie dzielności instytucji państwowych i sprawowanie funkcji ciała doradczego przy programowaniu polityk lokalnych, ponieważ trzeci sektor jest o wiele „bliżej” szarego człowieka, tym samym lepiej zna jego potrzeby. Możemy w związku z tym wskazać trzy swoiste funkcje: społeczną, polityczną i ekonomiczną. Pierwsza to reprezentowanie interesów obywatelskich; druga – aktywizacja społeczna obywateli; trzecia – wspomaganie mechanizmów gospodarki rynkowej, np. uzupełniając działanie instytucji państwowych, dzięki czemu te zaoszczędzone środki mogą przeznaczyć na inny cel.
Niestety, w funkcjonowaniu instytucji pozarządowych jest jeszcze wiele luk czy możliwości dowolnej interpretacji, co na pewno wydłuża prace na danych projektach. Z nadzieją jednak można patrzeć w przyszłość, ponieważ bez szerokiego funkcjonowania współpracy międzysektorowej nie ma mowy o zaspokajaniu wielu potrzeb społecznych.
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.